GỖ NU XÁ XỊ (Khái niệm, công dụng)

Cây gỗ xá xị (còn được gọi là cây vù hương, rè hương, cô châu, canh châu), có tên khoa học là Cinnamomum parthenoxylon Meisn. Theo tự nhiên cây thường được phân bổ ở các vùng rừng nhiệt đới Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia… Tại Việt Nam, cây xá xị có mặt ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và tập trung khá nhiều ở rừng Quảng Ngãi, Tây Nguyên và Bình Thuận.

Cây Xá Xị

Cây xá xị chỉ mới được nhân dân các tỉnh phía Nam đặt ra gần đây, vì thấy tinh dầu, gỗ thân và gỗ rễ cây này có mùi rất giống mùi nước uống xá xị (Salsepareille) đóng chai, một loại nhập của Mỹ hay Pháp bao gồm các vị thổ phục linh, cam thảo, salixylat metyl, tinh dầu tiểu hồi, tinh dầu sassafras.

Cây xá xị có thể cao đến 20m, cành trưởng thành hình trụ, cành non hơi 4 cạnh, nhẵn bóng, đường kính thân 50 – 60cm, thân tròn thẳng, vỏ màu xám nâu, hoa lưỡng tính, lá đơn nguyên mọc cách. Lá dài 12-18cm, rộng 5-7cm, 3 gân hoặc gân lông chim, cả hai loại gân cùng xuất hiện trên cùng một cành. Cuống lá gầy, ngắn chừng 4cm. Hoa trắng hơi có mùi thơm, mọc thành ngù ít hoa. Quả mọng hình cầu.

Gốc Nu Xá Xị trong tự nhiên

Gỗ xá xị có vân rất đẹp, mịn đều. Đặc biệt phần rễ cho loại tinh dầu dùng làm nguyên liệu chế biến nước giải khát hiện đang được sử dụng phổ biến trên thị trường. Gỗ xá xị là loại gỗ quý hiếm, chuyên dùng để làm tượng hoặc đồ mỹ nghệ, trang trí nội thất cao cấp, giá lên đến 30-35 triệu đồng/m3. Trong gỗ thân và rễ xá xị có từ 1-2% tinh dầu màu vàng nhạt, mùi thơm dịu. Thành phần chủ yếu của tinh dầu là safrol với tỉ lệ 75%.

Bộ bàn ghế bằng Gỗ Nu Xá Xị

Như đã biết ở trên, gỗ xá xị có mùi thơm, vân đẹp nên thường được sử dụng làm tượng hoặc bàn ghế, rất ít khi dùng làm cửa gỗ trừ khi gia đình gia chủ thật có điều kiện vì sưu tầm được cây xá xị có bề mặt rộng, vân sâu không phải dễ. Bên cạnh đó, pháp luật nước ta không cho phép khai thác thêm loại gỗ này.Trong xu thế sử dụng nội thất gỗ tự nhiên hiện nay, người ta rất thích dùng gỗ xá xị để tạc tượng như ba ông phúc lộc thọ, quan công, thần tài, cóc…các rễ hay gốc cây lớn dùng làm bàn ghế rễ cây.

Tượng Phúc Lộc Thọ bằng gỗ Nu Xá Xị

Gỗ Xá Xị là một trong những loài gỗ quý với mùi hương rất đặc trưng. Đặc biệt những tấm gỗ nu xá xị có vân rất đẹp và thường được dân chơi gỗ ưa dụng. Tuy nhiên đòi hỏi độ kỳ công và trình độ tay nghề của các nghệ nhân.